Βασικοί κανόνες διατροφής για όσους κάνουν θεραπεία

Ακόμη και πριν από την έναρξη της όποιας θεραπείας, ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μεταβολικές και φυσιολογικές μεταβολές που επηρεάζουν τις ανάγκες του ατόμου σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες και μέταλλα.

Συμπτώματα όπως η ανορεξία, η κόπωση, η γρήγορη αίσθηση κορεσμού, οι αλλαγές στη γεύση και την όσφρηση και οι διαταραχές στον γαστρεντερικό σωλήνα αποτελούν μερικές από τις πιο κοινές παρενέργειες της καρκινικής θεραπείας και οδηγούν στην ανεπαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών και τελικά στον υποσιτισμό.


Σημαντική απώλεια βάρους και άσχημη διατροφική κατάσταση έχουν διαπιστωθεί σε ποσοστό άνω του 50% των ασθενών ήδη από τη στιγμή της διάγνωσης της νόσου, παρ' ότι η συχνότητα της εμφάνισης του υποσιτισμού και της απώλειας βάρους ποικίλλει αρκετά μεταξύ των διαφόρων τύπων καρκίνου.

Η διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας ή η αποφυγή της απώλειας βάρους είναι κρίσιμης σημασίας για τους καρκινοπαθείς, ιδιαίτερα εκείνους που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο ακούσιας απώλειας βάρους, όπως για παράδειγμα όσοι είναι ήδη υποσιτισμένοι ή δέχονται θεραπεία στον γαστρεντερικό σωλήνα.

Από την άλλη, υπάρχουν και ασθενείς που αρχίζουν τη θεραπεία για τον καρκίνο όντας υπέρβαροι ή παχύσαρκοι _ και για κάποιους από αυτούς η αύξηση του βάρους μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στη θεραπεία.

Έτσι, η διατροφική αξιολόγηση των καρκινοπαθών πρέπει να αρχίσει από τη στιγμή που σχεδιάζεται η θεραπεία και να επικεντρώνεται τόσο στην παρούσα διατροφική κατάσταση όσο και στις αναμενόμενες παρενέργειες, οι οποίες σχετίζονται με τη θεραπεία και μπορεί να επηρεάσουν περαιτέρω μια δεδομένη διατροφική κατάσταση.

Στόχοι της διαιτητικής φροντίδας

Κατά τη διάρκεια της όποιας θεραπείας, οι στόχοι της διαιτητικής φροντίδας πρέπει να είναι οι ακόλουθοι:

* Πρόληψη της εμφάνισης ή ανατροπή των όποιων ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά.

* Διατήρηση της ισχνής μάζας σώματος.

* Μείωση στο ελάχιστο της εμφάνισης παρενεργειών που σχετίζονται με τη διατροφή (όπως η μειωμένη όρεξη, η ναυτία, οι αλλαγές στη γεύση ή οι αλλαγές στις κενώσεις).

* Βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν τα οφέλη της έγκαιρης διαιτητικής παρέμβασης στην έκβαση της καρκινικής θεραπείας, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση της εμφάνισης παρενεργειών, η βελτιωμένη ποιότητα ζωής, η καλύτερη διαιτητική πρόσληψη.

Αιτίες των διατροφικών προβλημάτων

Στις θεραπείες του καρκίνου περιλαμβάνονται η εγχείρηση, η ακτινοβολία και η χημειοθεραπεία, καθώς και η ανοσοθεραπεία και η μεταμόσχευση μυελού των οστών. Ανάλογα με το είδος και τη θέση του καρκίνου, το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η νόσος, την ηλικία και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, επιλέγεται και η κατάλληλη θεραπεία. Συχνά γίνεται και συνδυασμός των προαναφερόμενων ειδών θεραπείας.

Αυτές οι θεραπείες στοχεύουν στην καταστροφή των γρήγορα διαιρούμενων καρκινικών κυττάρων, αλλά παράλληλα μπορεί να επηρεάσουν και τα υγιή κύτταρα του οργανισμού. Υγιή κύτταρα που φυσιολογικά αναπτύσσονται και διαιρούνται γρήγορα είναι αυτά του στόματος, του γαστρεντερικού σωλήνα και των μαλλιών. Αυτά είναι που επηρεάζονται συχνότερα από τις καρκινικές θεραπείες. Η καταστροφή των υγιών κυττάρων προκαλεί και τις δυσάρεστες παρενέργειες των θεραπειών, που με τη σειρά τους δημιουργούν τα διάφορα διατροφικά προβλήματα.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσουμε ότι:

α) Οι παρενέργειες ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή.

β) Δεν εμφανίζουν όλοι οι ασθενείς παρενέργειες κατά τη διάρκεια των θεραπειών και όταν εμφανιστούν, συνήθως σταματούν με το πέρας της θεραπείας.

γ) Η ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς έχει μεγάλη σημασία. Τα διατροφικά προβλήματα είναι πιθανό να οφείλονται όχι στη θεραπεία αυτή καθεαυτή, αλλά στο άγχος, την ανησυχία και το φόβο που αισθάνεται ο ασθενής. Η ψυχολογική υποστήριξη από το συγγενικό περιβάλλον και τον ειδικό παίζει μεγάλο ρόλο στη διαδικασία.

Διαφορές με υγιεινή διατροφή

Το διαιτολόγιο που πρέπει να ακολουθήσουν οι ασθενείς με καρκίνο που υπόκεινται θεραπεία, μπορεί να διαφέρει αρκετά από αυτό που θα χαρακτηρίζαμε γενικώς ισορροπημένη και σωστή διατροφή και συστήνουμε στον γενικό πληθυσμό για υγεία και πρόληψη των ασθενειών.

Αυτό μπορεί αρχικά να προκαλεί σύγχυση στους ασθενείς, διότι αυτό που καλούνται να ακολουθήσουν είναι αντίθετο αυτού που συνήθως ακούν ότι είναι σωστό.

Οι διατροφικές συστάσεις για ισορροπημένη διατροφή δίνουν έμφαση στην πρόσληψη πολλών φρούτων, λαχανικών και ολικής αλέσεως προϊόντων, τη μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων και τη μειωμένη πρόσληψη λίπους, ζάχαρης, αλκοόλ και αλατιού. Οι συστάσεις αυτές πρέπει να ακολουθούνται από τους πάσχοντες από καρκίνο μετά το τέλος της θεραπείας τους και σίγουρα θα ήταν καλό να αποτελούσαν κομμάτι των διατροφικών συνηθειών τους πριν από την έναρξη της όποιας θεραπείας.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, όμως, οι διαιτητικές συστάσεις για τους ασθενείς πρέπει να επικεντρώνονται στην πρόσληψη τροφίμων πλούσιων σε θερμίδες και πρωτεΐνες. Έτσι, πολύ συχνά συνιστάται στους ασθενείς που υπόκεινται σε θεραπείες να καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες κρέατος και αυγών, τυροκομικών και γαλακτοκομικών προϊόντων.

Επίσης, υπάρχει περίπτωση ορισμένοι ασθενείς που υποβάλλονται σε συγκεκριμένες θεραπείες (π.χ. όσοι κάνουν ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κοιλιάς) να χρειάζεται να μειώσουν την πρόσληψη τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, διότι αυτά τα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα όπως η διάρροια.

Γενικοί κανόνες

Οι συστάσεις για τους καρκινοπαθείς υπό θεραπεία είναι διαφορετικές διότι είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να αυξήσουν τις δυνάμεις τους και να τους βοηθήσουν να ανεχθούν καλά τις επιδράσεις που ασκούν οι θεραπείες στον οργανισμό τους και να αποφύγουν τις όποιες παρενέργειές τους.

Πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχουν εύκολες και γρήγορες διαιτητικές συμβουλές κατά τη διάρκεια των θεραπειών του καρκίνου.

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να συνεχίζουν να ευχαριστιούνται τα γεύματά τους και να έχουν φυσιολογική όρεξη κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της θεραπείας τους. Άλλοι μπορεί για μέρες να μην έχουν διάθεση να φάνε και μόνο η σκέψη του φαγητού να τους κάνει να αισθάνονται δυσφορία.

Ορισμένες πρακτικές συμβουλές προς τους ασθενείς για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι οι ακόλουθες:

* Τρώτε όποτε μπορείτε γεύματα και σνακ πλούσια σε πρωτεΐνες (κόκκινο κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα) και θερμίδες. Θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τη δύναμή σας και να αποφύγετε την απώλεια ιστών του σώματος που προκύπτει από τη θεραπεία.

* Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί άνθρωποι έχουν καλύτερη όρεξη το πρωί. Η διάθεσή τους πέφτει με την πάροδο της ημέρας. Εκμεταλλευθείτε αυτό το γεγονός και φάτε περισσότερο τις πρωινές ώρες και γενικώς όποτε αισθάνεστε καλύτερα. Επίσης, καλό είναι πριν από την έναρξη της θεραπείας (χημειο- ή ακτινοθεραπεία) να έχει προηγηθεί ένα καλό γεύμα κάποια ώρα πριν.

* Αν υπάρχει ημέρα κατά την οποία δεν αισθάνεστε καλά και μπορείτε να φάτε μόνο μια - δύο τροφές, συνεχίστε να τρώτε ό,τι μπορείτε περισσότερο, μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα οπότε και θα εμπλουτίσετε τη διατροφή σας με άλλα τρόφιμα. Πρέπει όμως να συμβουλευθείτε διαιτολόγο για την προσθήκη υγρών συμπληρωμάτων από το στόμα, αν η κατάσταση αυτή επιμένει περισσότερες ημέρες.

* Μη σας πιάνει υπερβολικό άγχος, αν υπάρξει κάποια ημέρα που δεν θέλετε να φάτε τίποτα. Ξεκουραστείτε και κάνετε ό,τι χρειάζεται για να νιώσετε καλύτερα. Και πάλι, όμως, αν αυτή η κατάσταση επιμένει περισσότερες ημέρες, πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό και τον διαιτολόγο.

* Καταναλώνετε άφθονα υγρά, ιδιαίτερα τις ημέρες που δεν έχετε όρεξη για φαγητό. Το νερό είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Για τους περισσότερους ενήλικες 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα είναι καλός στόχος. Προσπαθήστε να έχετε μαζί σας ένα μπουκαλάκι νερό για να πίνετε γουλιά γουλιά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

* Παίρνετε μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας (ίσως και κάθε μία - δύο ώρες) και μασάτε καλά την τροφή.

* Αποφύγετε την υπερβολική πρόσληψη υγρών ή τροφών με χαμηλές ή «κενές» από πλευράς θρεπτικής αξίας θερμίδες (π.χ. σόδα, καφές, αφεψήματα).

* Αποφύγετε την πρόσληψη υγρών με τα γεύματα (εκτός από τις περιπτώσεις που γίνεται χρήση τους σε μικρή ποσότητα λόγω ξηροστομίας και δυσφαγίας), για να αποφευχθεί ο γρήγορος κορεσμός.

* Να ασκείστε ελαφρά (π.χ. κάνοντας έναν περίπατο). Αυτό μπορεί να διεγείρει την όρεξη.

* Επειδή πολύ συχνά αιτία της ανορεξίας που εμφανίζουν οι ασθενείς με καρκίνο είναι η μυρωδιά των φαγητών, καλό θα είναι να αποφεύγετε να βρίσκεστε στον χώρο προετοιμασίας τους και γενικώς να αποφεύγετε την κατανάλωση φαγητών με έντονη οσμή και βαριά μπαχαρικά. Επίσης, προτιμήστε τα τρόφιμα να είναι κρύα ή τουλάχιστον σε θερμοκρασία δωματίου, που φαίνεται ότι γίνονται καλύτερα ανεκτά.

* Ας μην ξεχνάτε, τέλος, ότι ένα όμορφο και ευχάριστο περιβάλλον με ανθρώπους που μας αγαπούν, πάντοτε μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα και επομένως να έχουμε καλύτερη διάθεση και όρεξη.

Τελειώνοντας πρέπει να σημειώσουμε ότι σε κάθε περίπτωση και πάντα με βάση την όποια θεραπεία εφαρμόζεται κάθε φορά, η συνιστώμενη διατροφική υποστήριξη πρέπει να είναι εξατομικευμένη, να καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ασθενούς χωριστά, να στοχεύει στην πρόληψη της εμφάνισης όλων των προαναφερόμενων επιπλοκών και να διασφαλίζει καλό επίπεδο θρέψης.

Προσοχή στην ασφάλεια

Η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί σημαντική διατροφική παράμετρο για τον καρκινοπαθή ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των θεραπειών, οι οποίες συχνά επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνοντας την ικανότητα του σώματος να φτιάχνει λευκοκύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα του αίματος που καταπολεμούν τις μολύνσεις.

Γι' αυτό οι ασθενείς πρέπει να δίνουν μεγάλη προσοχή στην αποφυγή τροφογενών μολύνσεων και λοιμώξεων, ακολουθώντας τις ακόλουθες οδηγίες:

* Πλένουμε καλά τα χέρια πριν φάμε.

* Πλένουμε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά και σε περίπτωση που υπάρχει σοβαρό πρόβλημα λευκοπενίας (ανεπάρκεια λευκών αιμοσφαιρίων ή λευκοκυττάρων), αποφεύγουμε τα ωμά και τα καταναλώνουμε βραστά.

* Προσοχή στον χειρισμό του ωμού κρέατος, του ψαριού, των πουλερικών και των αυγών. Πλένουμε με προσοχή τα σκεύη, τους πάγκους, τα μαχαίρια, τα σφουγγάρια που χρησιμοποιήσαμε για την επεξεργασία τους και τα κρατάμε μακριά από τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.

* Μαγειρεύουμε καλά τα τρόφιμα στις σωστές θερμοκρασίες. Τα κρέατα, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα θαλασσινά πρέπει να είναι καλά μαγειρεμένα και τα ροφήματα (γάλα, χυμοί) παστεριωμένα.

* Αποθηκεύουμε γρήγορα και σε κατάλληλες, καθαρές συνθήκες και χαμηλές θερμοκρασίες τα τρόφιμα για να αποφύγουμε την ανάπτυξη βακτηρίων.

Μέτρα κατά της κόπωσης

Η κόπωση αποτελεί ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα του καρκίνου και των θεραπειών του.

Η ακριβής αιτία εμφάνισής της είναι άγνωστη. Μπορεί να σχετίζεται με το νόσημα αυτό καθεαυτό ή μπορεί να οφείλεται στη θεραπεία. Επηρεάζεται από παράγοντες όπως η μη επαρκής πρόσληψη τροφής, η κατάθλιψη, ο χαμηλός αιματοκρίτης, ο ανεπαρκής ύπνος, οι παρενέργειες των φαρμάκων. Αν εντοπιστεί η αιτία και αντιμετωπιστεί, η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί.

Τα ακόλουθα βήματα μπορεί να βοηθήσουν, από διατροφικής πλευράς, για την αντιμετώπιση του προβλήματος:

* Αύξηση της κατανάλωσης πρωτεϊνούχων τροφίμων. Η πρωτεΐνη «χτίζει» και διορθώνει τους κατεστραμμένους σωματικούς ιστούς. Οι καλύτερες πηγές πρωτεϊνών είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα.

* Κατανάλωση άφθονων υγρών. Τα 8 ποτήρια την ημέρα αποτρέπουν την αφυδάτωση. Στα υγρά συμπεριλαμβάνονται οι χυμοί, το γάλα, οι ζωμοί, τα αφεψήματα και, φυσικά, το νερό. Μην υπολογίζετε αφεψήματα που περιέχουν καφεΐνη. Μεγαλύτερη είναι η ανάγκη για υγρά σε περιπτώσεις διαρροιών και εμέτων.

* Επαρκής πρόσληψη βιταμινών οι οποίες αν δεν προσλαμβάνονται μέσω των φρούτων και των λαχανικών της διατροφής, πιθανόν πρέπει να γίνει σύσταση για χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων από τον διαιτολόγο.

* Αποφυγή ραφιναρισμένων τροφίμων (π.χ. η ζάχαρη, το άσπρο ψωμί), του καφέ, του αλκοόλ και του καπνίσματος.

* Μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

* Επίσης, οι μικροί συστηματικοί περίπατοι φαίνεται ότι βοηθούν στη μείωση του αισθήματος της κόπωσης και γενικώς στη βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης.


Πριν και μετά το χειρουργείο

Έπειτα από μία εγχείρηση, το σώμα χρειάζεται περισσότερη ενέργεια και ενισχυμένη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών (ιδιαίτερα πρωτεϊνών) για να κλείσουν οι πληγές, να αντιμετωπιστούν οι μολύνσεις και να επέλθει πλήρης ανάρρωση.

Αν ο ασθενής είναι υποσιτισμένος πριν από τη χειρουργική επέμβαση, θα προκύψουν επιπλοκές κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης. Επομένως, η διαιτητική φροντίδα πρέπει να αρχίζει πριν οδηγηθεί στο χειρουργείο.

Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς πάσχοντες από καρκίνο έχουν υποβληθεί σε εγχειρήσεις που σχετίζονται με τον καρκίνο. Αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις περιλαμβάνουν πολλές φορές την αφαίρεση μέρους ή και ολόκληρου οργάνου, τέτοιου που επηρεάζεται η ικανότητα του ασθενούς να φάει και να πέψει την τροφή. Για παράδειγμα:

* Οι εγχειρήσεις που γίνονται στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα μάσησης και κατάποσης.

* Οι εγχειρήσεις σε όργανα του γαστρεντερικού σωλήνα επηρεάζουν τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και την πέψη της τροφής. Για παράδειγμα, μια γαστρεκτομή μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση του συνδρόμου dumping (δηλαδή της γρήγορης κένωσης του στομάχου).

Η διαιτητική θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

* Χρήση υγρών συμπληρωμάτων διατροφής.

* Εντερική διατροφή (σίτιση του ασθενούς μέσω σωλήνα απευθείας στο στομάχι ή το έντερο).

* Παρεντερική διατροφή (σίτιση του ασθενούς μέσω καθετήρα κατευθείαν στην αιματική κυκλοφορία).

Μετά το χειρουργείο, ο ασθενής παρουσιάζει πολύ συχνά πόνο, κόπωση και / ή απώλεια της όρεξης. Για κάποιο χρονικό διάστημα μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα, λοιπόν, να φάει κανονικά. Όποτε δίνονται οι ακόλουθες συμβουλές:

* Να αποφεύγονται τα ανθρακούχα ποτά (όπως η σόδα) και τα τρόφιμα που δημιουργούν αέρια (όπως φασόλια, αρακάς, μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, πράσινη πιπεριά, ραπανάκια, αγγούρια), καθώς και όποιες άλλες τροφές μπορεί να ενοχλούν τον εκάστοτε ασθενή.

* Αν υπάρχει πρόβλημα στις κενώσεις, προσέχουμε τη διαιτητική πρόσληψη φυτικών ινών και συστήνουμε την πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων νερού. Οι διαιτητικές φυτικές ίνες ορίζονται ως το μέρος εκείνο του τροφίμου το οποίο προέρχεται από το κυτταρικό τοίχωμα των φυτών και δεν πέπτεται από τα ένζυμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια.

* Να επιλέγεται η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε πρωτεΐνες και ενέργεια για το κλείσιμο των πληγών. Πολύ καλές επιλογές είναι τα αυγά, τα τυριά, τα γάλα, το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια (εφόσον είναι ανεκτά από τον ασθενή). Μπορεί να χρησιμοποιηθούν και διατροφικά συμπληρώματα πλούσια σε πρωτεΐνες και ενέργεια.

Μυστικά για τις ακτινοβολίες

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες Χ ή άλλα είδη ακτινοβολιών για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Αυτή η θεραπεία, όμως, μπορεί να επηρεάσει και υγιή κύτταρα που βρίσκονται κοντά στη θέση όπου εντοπίζεται ο όγκος και το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση παρενεργειών που εξαρτώνται κυρίως από τη δόση της ακτινοβολίας και το σημείο του σώματος που ακτινοβολείται.

Η ακτινοθεραπεία σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού συστήματος προκαλεί παρενέργειες σχετικές με τη διατροφή. Χαρακτηριστικές είναι οι ακόλουθες:

* Ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού προκαλεί ανορεξία, αλλαγές στη γεύση, ξηροστομία, φλεγμονή στο στόμα και τα ούλα, προβλήματα κατάποσης, μολύνσεις.

* Ακτινοθεραπεία στην περιοχή του θώρακα μπορεί να προκαλέσει μόλυνση ή φλεγμονή στον οισοφάγο, προβλήματα κατάποσης, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ναυτία ή έμετο.

* Ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κοιλιάς ή της πυέλου προκαλεί συχνά διάρροια, ναυτία και έμετο, φλεγμονή στο έντερο και κακή απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.

* Γενικά η ακτινοθεραπεία δημιουργεί αίσθημα κόπωσης, μειωμένη όρεξη και μειωμένη επιθυμία για σίτιση.

Η διαιτητική θεραπεία πρέπει να παρέχει στον ασθενή επαρκή πρόσληψη σε πρωτεΐνες και ενέργεια, έτσι ώστε να μπορέσει να ανεχτεί την ακτινοθεραπεία, να προλάβει την απώλεια βάρους και να διατηρήσει ένα γενικότερο καλό επίπεδο υγείας. Περιλαμβάνει:

* Τη χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων μεταξύ των γευμάτων.

* Την εντερική διατροφή.

* Αλλαγές στη δίαιτα του ασθενούς, με κυριότερες τα μικρά συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα και την αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων που προκαλούν ενόχληση και ερεθισμό.

Όταν ο ασθενής κάνει μεταμόσχευση μυελού

Η μεταμόσχευση μυελού των οστών χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία αιματολογικών καρκίνων (π.χ. λευχαιμία, λέμφωμα) και περιλαμβάνει παράλληλα τη χρήση υψηλών δόσεων χημειοθεραπείας ή/και ακτινοθεραπείας.

Εκτός από τις γνωστές παρενέργειες που προκύπτουν από τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία, οι ασθενείς αυτοί διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο μόλυνσης λόγω εμφάνισης λευκοπενίας (είναι η μείωση του αριθμού των λευκοκυττάρων που καταπολεμούν τους μικροοργανισμούς που προκαλούν μολύνσεις).

Έτσι, η διαιτητική θεραπεία, εκτός του ότι πρέπει να παρέχει επάρκεια σε πρωτεΐνες και ενέργεια για καλύτερη ανάρρωση από τη μεταμόσχευση, πρέπει να προλάβει τη μόλυνση από βακτήρια στα τρόφιμα.

Συστήνονται, λοιπόν, στους ασθενείς τα ακόλουθα:

* Η δίαιτα να περιλαμβάνει μόνο μαγειρεμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα και να αποφεύγονται τα ωμά φρούτα και λαχανικά.

* Το μαγείρεμά τους και η προετοιμασία γι' αυτό πρέπει να γίνονται πολύ προσεκτικά για την αποφυγή επιμολύνσεων.

* Τις πρώτες εβδομάδες της μεταμόσχευσης προτιμάται παρεντερική διατροφή για να εξασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη θερμίδων, πρωτεϊνών, βιταμινών, μετάλλων και υγρών.


Η Ελπίδα Παπαδοπούλου είναι κλινική διαιτολόγος στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά «Μεταξά», πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων